Met Maria naar de Ruiten Aa

Als verjaardagsfeestje gaan Marietje en ik naar de Ruiten Aa in Westerwolde of om preciezer te zijn: naar de Ruiten Aa bij Sellingen of nog preciezer: Start: Informatiecentrum De Noordmee, Dennenweg 1A, 9551 VJ Sellingen (GR). Dit laatste komt uit de wandelroute gedownload van Staatsbosbeheer: Wandelroute Westerwolde.

Het is zondag 25 november, een verschrikkelijke storm, waarschuwingen voor windkracht 10/11 maar als we met de Berlingo om 14.00 vertrekken lijken de striemende regenbuien voorbij. Zo nu en dan komt een fel zonnetje tussen de woeste wolken doorschijnen. Laarzen, ingevette werkschoenen, regencape, appeltjes, boterhammen, mandarijnen, pepernoten en camera's (ik mijn nieuwe), alles hebben we bij ons. Het wordt een gezellige tocht naar Sellingen door een prachtig mooi landschap.

We starten bij Informatiecentrum De Noordmee waar voortreffelijke parkeergelegenheid is. We kiezen voor de route direct langs de Ruiten Aa richting "Zeldzame hei" en "Schaatsen op blauwgras", termen uit de folder van Staatsbosbeheer. Vooral die laatste, dat blauwgrasland wil ik graag zien om te vergelijken met de verschraling, het bodemtype en de waterstand van mijn eigen grasland.

Ik leer veel van Maria. Ze plukt een Pitrus-stengel en haalt het merg eruit. Dat blijkt te kunnen zonder dat het mergpijpje kapot gaat. Het is sterk en heeft een capillaire werking waardoor de olie in dat mergpijpje hoger opstijgt dan het omringende vloeistof(olie)-niveau. Het wordt gebruikt als olielamp. Hoe precies, dat moet ik zelf maar eens onderzoeken want ik heb Pitrus genoeg.

Er staan veel eiken langs onze route, komen volgens mij niet veel voor in Groningen. We vinden twee eikenbladen met galappeltjes. Zo'n galappel ontstaat doordat een galwesp een eitje in het blad steekt en zo een 3 cm ronde zwelling veroorzaakt, het galappeltje. Met een eitje of een larve erin. Als je die appeltjes opensnijdt, de inhoud in een glas doet, wat water en een roestige spijker erbij, heb je na een dag of 4 echte inkt waarmee je kan schrijven of misschien wel verven.

Na een brug over de Ruiten Aa met enkele boerderijen buigen we af richting blauwgrasland. Maar als we bij de heide komen is het al zo donker dat we besluiten niet verder te gaan. Het heidelandschap is prachtig vooral in de avondlucht. We zien Struikhei en Dophei en een enorme hoeveelheid Pijpestrootje. Pijpestrootje is een plant uit de grassenfamilie, komt veel voor op blauwgraslanden (we zijn in de buurt!) en vormt dichte pollen. De stelen zijn taai en recht waardoor ze gebruikt werden voor het reinigen van stenen tabakspijpen. Vandaar de naam. Pijpestrootje groeit op nat schraalgrasland.
De grond is hier nat tot vochtig. Volgens wilde-planten.nl moet het hier gaan om de Gewone dopheide. Klopt helemaal met Pijpestrootje.

We zijn lang in de invallende duisternis aan het fotograferen, we moeten maar eens terugkomen voor verder onderzoek.

Herfst met de nieuwe Pentax

Voor mijn verjaardag 100 euro gekregen van mamma en (samen met Koos) een nieuw fototoestel gekocht omdat de oude niet meer te gebruiken is. Het wordt een Pentax, gekocht in een schattige fotozaak in Delfzijl. Een toestel voor dummies want je kan hem instellen adhv pictogrammen. Veel foto's maken dus om goed te oefenen. Het enige nadeel is de enorme grootte van de foto waardoor het uploaden heel lang duurt. Maar die techniek, hij zal vast wel kleiner gemaakt kunnen worden, moet ik nog opzoeken in de echte handleiding. Voorlopig doen we het met de 'Quick Guide' en uitproberen.

Bij ondergaande zon, pictogram: Voor opnamen bij warm licht en zonsondergangen.

Mijn mooie Rode esdoorn:

Herfst en mist:

Zaterdag 3 november: Knotfeest aan de Poelweg

De voormannen/vrouwen van IVN Noord-Groningen staan om 9 uur bij de prachtige oude werkschuur van de heer van Dijk aan de Poelweg 5. Het gereedschap, de ladders en de koffie worden uitgeladen en we genieten van het prachtige weer, van de zon die over het grote vierkante grasland speelt waar langs twee zijden Elzen en Wilgen wachten om geknot te worden. Allemaal eigendom van meneer van Dijk. We hangen de vlaggen en ballonnen van het IVN op, maken de schuur gezellig en brengen de auto’s weg.

Een half uur later kunnen we het werkvolk, jong en oud, met koffie in de schuur verwelkomen. De meesten kennen elkaar al, ze krijgen uitleg en instructie en we maken werkafspraken. De groep bestaat uit 14 personen en we willen vandaag minstens de bomen langs één kant van het weiland af hebben, de tweede kant doen we volgend jaar februari. Dat zijn 12 bomen voor vandaag, Elzen en Wilgen door elkaar.

Wij zijn helemaal in de mood. Na de koffie klimmen de echte mannen èn de jeugd direct in de bomen, de rest gaat slepen. Alle takken worden netjes langs het pad tussen straatje en werkschuur op stapel gelegd zodat gemeente Eemsmond ze met de grijper kan pakken en afvoeren.

Het wordt een echt feestje, de zon gaat harder schijnen en we hebben veel plezier met elkaar. Rond half elf komt Martie met warme chocolademelk. Sommige fanatiekelingen moeten we met lijfelijk geweld uit de boom sleuren maar na een tijdje zitten we met z’n allen gezellig in de werkschuur van de warme chocolademelk van Martie te genieten.

Na deze pauze weer aan de slag. Als we naar de werkplek lopen zien we de strak geknotte bomen die we af hebben langs het weiland staan, een trots gezicht! We verzamelen stammetjes afgezaagd hout als cadeau voor vriend of vriendin. Vooral de Elzenstammetjes zijn prachtig met hun mooie tekening op de bast van kleine witte streepjes haaks op de kern en de rode kleur die ontstaat op de zaagvlakken. We zien een paar bosaardbeiden en zelfs nog Oranje havikskruid bloeien (normale bloeitijd juni t/m augustus, zie wilde-planten.nl). Veel natuur te beleven vandaag!

Tussen de middag genieten we van groentesoep, speciaal voor ons gemaakt en bezorgd door Grand Café Roorda State te Uithuizermeeden. Die is zo lekker dat sommigen voor de derde keer hun kom volscheppen, Bernard Sleumer dank je wel!
Een paar keer tussendoor komt de heer van Dijk, 88 jaar, met zijn rollator aanschuivelen. Kijken of wij het wel goed doen. Zielsgelukkig is hij als hij al die mooie strak geknotte bomen langs zijn weiland ziet! En natuurlijk moet hij met ons op de groepsfoto:

Tot ongeveer 14.00 uur wordt er doorgewerkt, het werk is dan zo goed opgeschoten dat de zagers de eerste 3 bomen van de tweede rij (die volgend jaar februari aan de beurt is) ook al af hebben. We hebben hard gewerkt, de zon verdwijnt achter het wolkendek en we stoppen. Als we met z’n allen de laatste takken verzameld hebben en het gereedschap opgeruimd, wordt afscheid genomen van al die mensen die deze dag zo onvergetelijk hebben gemaakt: Kor, Renier, Ria, Joop, Martin, Fokko, Regien, Menko Jan, Gerrit Jan, Bennie, Evan, Iris, Johanna, Arie, meneer van Dijk, Martie, Bernard Sleumer. Bedankt en tot de volgende keer!

Als iedereen is vertrokken halen de voormannen/vrouwen hun auto’s op om de boel weer in te laden en als we wegrijden valt het eerste regendrupje. Net op tijd!
Een geweldig leuke Natuurwerkdag met een prima resultaat, op 9 februari 2013 maken we de tweede kant kant van het weiland af.

Helaas bereikte ons het bericht dat meneer D. van Dijk op 10 november is overleden. Dat spijt ons erg, wij condoleren zijn familie en andere betrokkenen. Wij herinneren ons zijn blijdschap op de prachtige Natuurwerkdag van hierboven.

Gras, Kraaien en Paddestoelen

In het Koninginnebos hebben we grassen geplant, ook van Theo gekregen. Ze staan prima op die plek:

Het is herfst, de vogels vertrekken en ... het Kraaienechtpaar zie ik iedere dag in kleinere cirkels rond mijn huis vliegen. Aan de overkant van de weg ligt een stuk land in de braak, daar zijn ze vaak aan het voederen samen met veel andere vogels. Maandag 15 oktober, 's morgens om ongeveer 9 uur, waren ze beurtelings boven in de Oostenrijkse den waar ze hun nest hadden. Inspectie voor een nieuw nest in het voorjaar? Ik hoop het!
En eindelijk, na een week regen en hoge temperaturen, vies weer dus, begint de zon te schijnen, heel even, maar net genoeg om tussen de miljoenen paddestoelen in mijn tuin de Vliegenzwam op de foto te zetten en het prachtige rode blad van de Eik die daar niet hoort op die zware klei.

Koninginnebos geplant

Vandaag, 2 oktober 2012, hebben Naiem en ik het Koninginnebos aangeplant. Vooral Naiem natuurlijk die na afloop moest erkennen dat de werkzaamheden heftig waren. De "echte" (en eigen) struik Koninginnekruid, de Eupatorium cannabinum, uitgegraven en in vijfen gedeeld waarvan een stuk voor Theo bestemd is (met bloedend hart). Het uitgegraven gat veel groter gemaakt, veel eigen compost in het nieuwe plantgat gegooid en vier stukken teruggeplant in mooie nieuwe plantgaten. Hopelijk gaat dit Koninginnekruid volgend jaar beter zijn best doen dan in de afgelopen 15 jaar.

Voor de drie van Theo gekregen cultivars mooie nieuwe plantgaten gemaakt zodat een echt bosje met Koninginnekruidplanten gaat onstaan. Het valt ons op dat de grond weer zeer divers is, de plantgaten liggen dicht bij elkaar maar de ene laag is veel natter dan de andere en zeer verschillend van structuur. In ieder geval ga ik deze plek in de gaten houden wat voeding betreft. Volgens mij houdt Koninginnekruid wel van malse hapjes van plantenresten, dat staat overal in de litteratuur. Ik hoop dat we volgend jaar beloond worden en zeker met de vele vlinders die erop afkomen.

Woensdag 19 september

Het is prachtig weer de laatste tijd en vooral ... droog! Ik kan veel maaien met de motorzeis en ik ben zo ver gevorderd als nooit tevoren.
Tot voorbij de Meidoorn die te pronken staat met zijn bessen. En schuin daarvoor staat de Zoete Ermgaard met 5 appeltjes, dit jaar voor het eerst vruchtdragend. Voor de hete bliksem wat weinig maar wel van eigen boom. Die boom heeft vorig jaar veel extra behandeling gehad ivm luisbestrijding en Woelmuisaanvallen. Het resultaat is prima.

Maar eerst kom je het veldje Herfstasters tegen in de moestuin.

Vandaag veel gedaan met Naiem: maaisel verzamelen en opruimen, velden Heelblaadjes met de handzeis schoonmaken, grote takken Meidoorn in de houtwal van de buren afsnijden, op de takkenril gelegd en aangestampt, de Antonhill schoonmaken voor nieuwe aanplant en inzaaien.

Achter de Meidoorn staat de jonge Treurwilg die zijn gezondheid laat zien door heel erg geel te zijn: hoe prettiger een Treurwilg zich voelt, hoe geler zijn takken.
Tussen die Treurwilg en de Meidoorn staat een grote struik Koninginnekruid, de echte, inheemse, nu na het schoonmaken duidelijk zichtbaar. Op die plek wil ik een groot veld met Koninginnekruid-planten maken. Flinke hoge cultivars met zo groot en hoog mogelijke schermen. Ik krijg wat cultivars van Theo, die komen op deze plek:

Volgende tuindag moet Naiem een paar mooie plantgaten maken met veel compost erin. Volgens mij is dit een vochtige plek met veel "plantenresten" en dat cultiveer ik door toevoeging van compost. In zo'n sappig plantgat komen de nieuwe planten. Zal mij benieuwen of volgend jaar het resultaat goed zichtbaar is.

Zaterdag 23 juni: Siergrassen, Koninginnenkruid,

Vandaag komt Theo siergrassen en Koninginnenkruid uit zijn tuin brengen. PFFFFF, Wat voor soort Koninginnenkruid? Ik heb er 1 maar die is anders dan die van Theo. Het is de Eupatorium cannabinum, ook wel Leverkruid genoemd, inheems in Europa.



Na lang zoeken kom ik op de site van Imkerpedia terecht. De gekregen plant blijkt de Kidney-root (Nierwortel) of Eupatorium purpureum te zijn, een soort die inheems is in de vochtige bossen van Noord-Amerika. Als het klopt.

De siergrassen plant ik bij "Draadgras" van Ton de Vreede zodat Draadgras zich echt de "King of the Grasses" kan voelen.



Als Theo en ik in de moestuin arriveren komt Kleine kraai langs. Landt op de balustrade van het kruiwagenrek en begroet ons met getril en geluidjes. Als ik straks 14 dagen op vakantie ga zal Theo bij droogte zorgen dat zijn badderbak gevuld blijft. Hopelijk zie ik hem weer als ik terug ben.
Feit is dat hij tegenwoordig in gezelschap is.

En heb ik hem terug gezien toen ik terugkwam? Nee dus! Alleen die laatste regel 'Feit is dat hij tegenwoordig in gezelschap is.' blijft voor mijn gevoel bestaan. Toen ik van de vakantie (van 27-06 tot 12-07) terug kwam heb ik vaak kraaien over zien vliegen met de Kastanjeboom als tussenstop, altijd in groepjes van 2 of 3. Ik hoop dat dàt het kleine gezelschap is waar Kleine kraai in verkeert.

De dag van vertrek, woensdag 27 juni, maakt Gerben enkele foto's van de tuin en van Kleine kraai die weer op bezoek is. Het is de laatste keer dat we elkaar op deze manier ontmoeten:

De vakantie is een grote verrassing geworden zowel voor Gerben en mij als voor de mensen die we (toevallig) in de Morvan tegenkomen. Voor onze vakantie zie:
Trip naar Frankrijk.

Toen ik terugkwam en na een maandje "wentijd", weer flink aan de slag. Zie foto's van Koos die begin september genomen zijn:

Foto's van Koos september 2012

Zondag 10 juni: Vrije vogel

Kleine kraai is, precies 14 dagen nadat ik hem vond en precies zoals de man van de Dierenambulance voorspelde, een vrije vogel.
In de nacht van vrijdag op zaterdag heb ik een slaapplek onder het dak van de kapschuur voor hem gemaakt door een paar boomstammen over de dragers te leggen. In de nacht van van zaterdag op zondag wil hij ook daar niet meer slapen maar "gewoon" in de Hazelaar.



Als ik zondagmorgen kom kijken zit hij daar nog lekker op zijn plaatsje.
Van de Hazelaar vliegt hij/zij naar het lage deel van de dakgoot. Daar begint een zeer interessant onderzoek naar eetbare hapjes. Hij vliegt nog een paar keer tussen de bomen en het dak om uiteindelijk op de hoogste nok van het dak te belanden met uitzicht over de hele wereld. Hier ontmoet hij pappa kraai die even naast hem komt zitten. Maar snel vol walging wegvliegt als Kleine kraai de "ik-wil-voer-in-mijn-strot" houding aan neemt.
Daarna is Kleine kraai weggevlogen.



Enkele dagen heb ik hem niet terug gezien. Stil is het om mij heen geworden en natuurlijk ben ik een beetje treurig. Maar ik heb het gevoel dat ik de vogel prima opgevoed heb voor zover ik alles kan weten.
Hij ziet er mooi glanzend groen/blauw uit, kan eten vinden, maakt zich veelvuldig schoon en is gek op badderen.

Na twee dagen is hij teruggekomen, zomaar om even te chillen. Dat doet hij vaker. Klieren met water, bedelen om wat lekkers, spelen en geluiden maken, pikken in de moestuin.
De aardbeien heb ik beschermd tegen slakken, toch worden ze aangevreten, met flinke happen. Ik verdenk Kleine kraai.

Doderdag 7 juni: Een griezelig experiment

Twee dagen geleden heeft Kleine kraai zich uitgeleefd op de picknicktafel, een plek die hem mateloos boeit. Hij onderzoekt de gleuven tussen de planken van het tafelblad en stapt voortdurend mis met zijn kleine pootjes.

Kleine kraai kan niet meer opgesloten worden, ik besluit tot het volgende experiment.
Vanaf 7 uur in de morgen laat ik hem vrij met de katten erbij. Ik grijp niet in, alleen als de katten op hem springen zal ik proberen ze voor te zijn.
Ik leg alles op film vast zodat ik voortdurend bij de vogel in de buurt blijf en later kan evalueren door de opnames te bestuderen.

Deze dag onderneemt Kleine kraai vliegpogingen, de eerste zelfs krijsend aangemoedigd door pappa kraai die hem vanaf de nok van de kapschuur aanmoedigt. Een prachtig gezicht en ... een oorverdovend lawaai!
Aan het eind van de dag kan Kleine kraai vanaf de picknicktafel een meter of zeven vliegen, hij komt dan nog op de grond terecht.

Ik snap niet hoe een vogel zelfstandig leert eten. Ik denk dat ik Kleine kraai stukjes voedsel, een geweekte hondenbrok dus, voor moet houden en dat hij dan moet leren stukjes van die brok tussen mijn vingers uit te pikken.
Hier ben ik de vorige dag mee begonnen met eindeloos geduld. Uren houd ik hem eten voor maar de vogel begrijpt niet wat er van hem verwacht wordt, hij blijft zielig krijsen om het voedsel in zijn strot geduwd te krijgen.
Vandaag is het de 2de dag dat ik met hem oefen, ik gebruik zelfs aardbeien in de hoop dat hij door het vocht dat eruit springt ideeën opdoet. Maar alles wat maar even op "pikken uit de hand" lijkt, blijkt op toeval te berusten.
Totdat ik besef hoe verkeerd ik denk en de vogel aan het kwellen ben.

Het volgende filmpje is een beetje zielig, hier probeer ik Kleine kraai uit mijn hand te laten eten. Bij de eerste opname houd ik zelfs een deel van mijn vinger voor de lens.

Er bestaan natuurlijk geen vogelmoeders die hun jong voedsel met de snavel voorhouden en dan uren wachten tot het jong dat voedsel eruit pikt.
Ik haal "voedsel verzamelen" en "netjes eten" door elkaar met mijn mensengedachten. Voedsel verzamelen zal voor zo'n jonge vogel waarschijnlijk een vorm van "ervaringsleren" zijn, zoals met de snavel wroeten in de gleuven van de picknicktafel en bij toeval iets vinden dat eetbaar is.
Een dag later gaat Kleine kraai uitgebreid op onderzoek in de dakgoot en tussen de dakpannen wat samenvalt met zijn vliegcapaciteiten die snel toenemen. Ik zie hoe hij op het dak smult van insecten en zaadjes.
Ik begrijp nu waarom zo'n vogel nog een tijdje door de ouders verzorgd moet worden. Bij de Zwarte kraai zie ik alleen de moeder voeren, zij zal waarschijnlijk tijdens de uitvliegperiode een tijdje blijven bijvoeren en dit langzaam afbouwen.
Zo leer je nog eens wat uit de praktijk.

Zondag 3 juni 2012: Het leven gaat verder

Ik moet zorgen dat ik afkick van Kleine kraai. Het is vandaag dag 1 van week 2 dat ik hem heb. Over ongeveer 6 dagen moet hij kunnen vliegen. Hij kan al zelf uit zijn hok komen, via een sprongetje en een beetje fladderen, onder aanmoediging van de ouders die hem luid schreeuwend in de gaten blijven houden maar geen toenadering zoeken.

Ik weet niet of hij er gezond uitziet, ik heb geen ervaring met dit soort beoordelingen. Hij eet goed, is erg levendig en leert iedere dag beter hoe hij snel zijn kooi uit kan wippen. Dat betekent dat ik hem niet meer alleen kan laten met het deksel van de kooi, te gevaarlijk met de wilde katten op mijn terrein. Ik houd het deksel op de kooi als ik weg ben, ieder uur na het voederen wordt het deksel er opgeschoven.
Ik ga regelmatig in de moestuin werken en neem hem mee, daar kan hij hoog op houten palen zitten. Dit doe ik omdat hij hier een kans heeft "voor het eerst uit te vliegen". Als ik wormen vind kan hij direct smullen.
Toch domesticatie dus, ik weet niet hoe dit anders moet. Gelukkig worden wij bij al dit soort activiteiten door de ouders, vooral pappa Kraai, in de gaten gehouden en uitgescholden. Ik blijf hopen dat dit geen negatief effect heeft op heropname in het kraaiengezin. Eigenlijk denk ik van wel: niet de ouders zullen zich van het jong afwenden, het jong zelf is gewend aan een nieuwe ouder, dat ben ik. Dus als hij kan vliegen zal hij waarschijnlijk niet eens naar de kraaienfamilie gaan maar bij mij blijven, in eerste instantie.
Sombere gedachten, we zullen zien.

Dicht bij het kraaiennest hangt een voedersilo. Misschien wel 1 van de redenen waarom de kraaien voor de plaats van hun nest gekozen hebben. Ze kunnen niet bij de silo maar moeder kraai pikt nu voortdurend snel wat van de grond om dan in haar nest te verdwijnen. Tot grote schrik van de mussen die over elkaar heen buitelend de silo leegvreten en de Groenling die bekend staat om zijn veelvreterij. Op deze prachtige site met veel mooie foto's staat te lezen: De hoge sterfte onder groenlingen is dan ook hoofdzakelijk te wijten aan de overmatige eetlust. Hij is een echte schrokkop en praktisch alles wat voor zijn snavel komt, werkt hij naar binnen. Flink naar beneden scrollen!

Op 19 mei hadden we onze fietstocht over Bermbeheer. In de bermen van het wandellaantje tussen de Rensumalaan en de Rensumaborg kwamen wij deze onbekende plant tegen:

Johanna, medelid en secretaris van mijn IVN club heeft het opgezocht, het blijkt Knopig helmkruid te zijn. Op de site van Wilde planten kun je hier meer over lezen.